Tην εβδομάδα που μας πέρασε, το σχολείο μας συμμετείχε στο 19ο Παγκόσμιο Συνέδριο Παιχνιδιού που διοργανώθηκε στην Κωνσταντινούπολη από την IPA (International Play Association).
Eκεί, μιλήσαμε στην διεθνή κοινότητα για όσα κάνουμε στο σχολείο μας και για το play-based learning, γενικότερα.
Στο συνέδριο αυτό, που γίνεται κάθε 3 χρόνια, συγκεντρώνονται play gurus από ολόκληρο τον κόσμο και μοιράζονται εμπειρίες γύρω από το αναφαίρετο δικαίωμα των παιδιών να παίζουν ελεύθερα.
Δυστυχως, η τάση πλέον στον δυτικό κόσμο είναι το ελεύθερο παιχνίδι να περιορίζεται –σε τέτοιο βαθμό που σε κάποιες χώρες, τα ίδια τα παιδιά νομίζουν ότι απαγορεύεται δια νόμου (Ουαλλία, Καναδάς)!
Οι βασικοί λόγοι για τον περιορισμό αυτό, είναι:
- Ο διαρκώς αυξανόμενος φόβος των γονιών για κάθε είδους κινδύνους (άγνωστοι άνθρωποι στον δρόμο, χτυπήματα, αδέσποτα ζώα, αρρώστιες και μολύνσεις κλπ)
- Η επίσης διαρκώς αυξανόμενη απαίτηση των γονιών για διδασκαλία (γλώσσες, γραφή & ανάγνωση, μαθηματικά) σε βάρος του παιχνιδιού, ακόμη και για παιδιά πολύ μικρής ηλικίας (4-5 ετών)
Αυτά δημιουργούν μια αρνητική προδιάθεση στις κοινωνίες απέναντι στο δικαίωμα των παιδιών να παίζουν. Το ελεύθερο παιχνίδι, που δεν εξυπηρετεί συγκεκριμένους εκπαιδευτικούς σκοπούς, αρχίζει να θεωρείται περιττό και επικίνδυνο. Τα παιδιά από την άλλη, πλέον δεν έχουν χρόνο για να παίξουν! Τα σχολεία τα φορτώνουν με απίστευτη ποσότητα γνώσεων και συνεχή τεστ.
Αυτό όμως που πραγματικά κρύβεται πίσω από όλα αυτά, και που δεν ομολογείται επίσημα αλλά όλοι ανεπίσημα γνωρίζουν, είναι τα τεράστια οικονομικά συμφέροντα της κάθε είδους βιομηχανίας ηλεκτρονικών συσκευών και computer games, που επιθυμία της φυσικά είναι τα παιδιά να είναι πίσω από μια οθόνη, όλη την ώρα.
Όποιος λοιπόν αρέσκεται σε συνωμοσιολογίες, μπορεί καλλιστα να σκεφθεί ότι τα οικονομικά συμφέροντα πιέζουν τις κυβερνήσεις – και αυτές με την σειρά τους τρομοκρατούν τις κοινωνίες και περιορίζουν την δυνατότητα των παιδιών να παίζουν ανέμελα (μόλις χθες, π.χ., η κυβέρνηση του Κατάρ απαγόρευσε στα σχολεία να κάνουν εκδρομές σε εξωτερικούς χώρους! Τα παιδιά θα πρέπει να βρίσκονται μόνο μέσα στον χώρο των σχολείων τους, ενδεχομένως πίσω από κάποια οθόνη, γράφοντας και διαβάζοντας…)
Πάρα πολλά μπορούν να ειπωθούν για όλα αυτά. Δυστυχώς, είναι μάλλον ουτοπικό να πιστεύουμε ότι κάποια στιγμή όλο αυτό θα αλλάξει. Όπως λένε στις business, “ When money talks, bullshit walks”. Και εδώ μιλάμε για big money….
Φυσικά και η τεχνολογία είναι καταπληκτικό πράγμα, είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας και υπεύθυνη για μεγάλο μέρος της εξέλιξης της εκπάιδευσης. Αρκεί να την χρησιμοποιούμε εποικοδομητικά, και κυρίως, με διάθεση κριτικη και δημιουργική, όχι σαν προβατα. Τα παιδιά μας (και εμείς….) πρέπει να έχουν ισορροπία στην ζωή, να λαμβάνουν πολλαπλά ερεθίσματα και να μάθουν να συνθέτουν και να χτίζουν το άυριο. Ούτε να μιμούνται, ούτε να ακολουθούν….
Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν; μα, τίποτα άλλο από το να συνεχίσουμε να να φτιάχνουμε μικρές κοινότητες που θα πηγαίνουν κόντρα στο σύστημα (αν το θέλουμε εννοείται…). Στα σχολεία, στις γειτονιές, στις παρέες μας. Να αφήνουμε τα παιδιά να παίζουν ελεύθερα, να μην τα φορτώνουμε με ανταγωνισμούς και ψυχαναγκασμούς, να τα ακούμε και απλώς να φροντίζουμε να τους δίνουμε ερεθίσματα, κάθε είδους.
Να τα μάθουμε να χαίρονται την ζωή, να ανακαλύπτουν καθημερινά καινούρια πράγματα και να σταματήσουμε να τα ελέγχουμε ή να τα πιέζουμε να μάθουν. Να κρίνουμε το σύστημα γύρω μας κάθε στιγμή και να μην ακολουθούμε με τυφλά μάτια ότι μας σερβίρουν ως καλό και σημαντικό. Να εμπιστευόμαστε τα παιδιά μας και τις ανάγκες τους, να θέλουμε να τα βλέπουμε χαρούμενα, ανεξάρτητα και δημιουργικά, όχι καταπιεσμένα, υποταγμένα στην μοίρα τους και δυστυχή.
Είναι τόσο δύσκολο τελικά;
Dorothy Snot 